quyu qazmaq

Düyü Qazmağı — Plov süfrəyə düzülərkən üzərinə qazmaq düzülür. Azərbaycanda düyü plovunun bir növü süzülüb sonradan dəmə qoymaqla hazırlanır. Bu üsülla hazırlanan plov süzmə plov adlanır. Yuyulub suyu süzülmüş düyü əvvəlcə islağa qoyulur, sonra isə duzlu suda bir az qaynadılır, süzülür və təpə şəklində qalaq-qalaq qazmağın üzərinə yığılır, zəfəran vurulur və yağ əlavə olunur. Düyü dəmə qoyulur. Düyünün altına qoyulan qazmaq bişərkən qızılı rəngə çalır və xırçıldayır. Əgər qazmaq əvəzinə düyünün altına ət qoyularsa buna "döşəmə plov" deyilir. Plov süfrəyə verilərkən üzərinə qazmaq düzülür. Qazmağı düyünün özündən, yağlı xəmirdən, nazik yuxadan, hətta dairəvi kartof dilimlərindən də hazırlamaq olar. Düyüdən hazırlanan qazmağı zənnimcə çox bəyənəcəksiz.

Quyu — qazma və ya deşmə yolu ilə maye ehtiyatlara, adətən suya çatmaq üçün yerdə yaradılmış qurğudur. Ən qədim və ən çox yayılmış quyu növü yeraltı sulu təbəqələrdə yeraltı sulara çıxış üçün su quyusudur. Quyu suyu nasosla və ya mexaniki və ya əl ilə qaldırılan vedrələr və ya böyük su tuluqları kimi qablardan istifadə etməklə çəkilir. Quyular ilk dəfə ən azı səkkiz min il əvvəl yaradılıb və quru su axınının çöküntüsindəki sadə çömçədən tutmuş İran kəhrizləri, Hindistanın pilləli quyuları və sakiehlərinə qədər tikinti baxımından tarixən müxtəlifdir. Quyuda astarın yerləşdirilməsi sabitliyin yaradılmasına kömək edir və taxta və ya hörmə işlərinin astarları ən azı Dəmir dövrünə qədər gedib çıxır. İnkişaf etməkdə olan ölkələrin kənd yerlərində olduğu kimi, quyular ənənəvi olaraq əllə qazma yolu ilə yaradılırdı. Bu quyular ucuz və aşağı texnologiyalıdır, çünki onlar əsasən əl əməyindən istifadə edirlər və qazıntı zamanı struktur kərpic və ya daşla örtülə bilər. Kessonlama adlanan daha müasir üsul, çuxura endirilən əvvəlcədən tökmə dəmir-beton quyu halqalarından istifadə edir. Daha dərin quyular qazma quyusunda bir bit istifadə edərək, əl qazma üsulları və ya maşın ilə qazıla bilər. Deşilmə yolu ilə tikilən quyular adətən poladdan və ya plastikdən ibarət zavodda hazırlanmış boru ilə örtülür.

Quyu (fars. قوئي‎) - İranın Zəncan ostanının Xudabəndə şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 949 nəfər yaşayır (177 ailə).

Quyu qəbirlər — antik dövrdə Qafqaz Albaniyası ərazisində yayılmış qəbir tiplərindən biri. Bu qəbir tipi forma etibarı ilə təsərrüfat quyularına bənzədiyindən arxeoloji ədəbiyyatda quyu qəbir olaraq adlandırıllır. Dərinlikləri əsasən 07-5 m aralığında olub, diametrləri üst hissədə 08-2 m, aşağı səviyyədə 08-2,2 m ölçüsündədir. Quyuların ölçüsü aşağıya doğru genişlənir. Dəfndən əvvəl quyuların dibi saxsı ilə döşənir, daha sonra ölü qəbirə yerləşdirilirdi. Belə qəbirlərdə ölü sağ və ya sol böyrü üstə olmaqla bükülü şəkildə dəfn olunurlar. Quyu qəbirlərin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri də ölünün baş tərəfinə təsərrüfat küpünün və ya iri tutumlu gil qabların qoyulmasıdır. Tədqiqatçıların fikrincə, bu qablara şərab doldurulurdu. Azərbaycan ərazisində quyu qəbirlər daha çox Şamaxı bölgəsində qeydə alınıb. Şamaxının quyu qəbirləri e.ə.

Qızıl quyu evi və ya Qırmızı kürsü evi (çex. Dům U Zlaté studně) — Praqanın Köhnə şəhərində yerləşən tanınmış memarlıq abidəsidir. Özünün valehedici gözəlliyi və qədim tarixinə malik Karlova küçəsi Praqa qalasında yerləşən Kral iqamətgahı ilə birləşdirir. Karlovanın Seminarjska küçəsi ilə kəsişdiyi yerdə "Qızıl quyu" evini görmək olar. Evin bu cür adlandırılmasının səbəblərindən biri, evin yaxınlığında yerləşən qədim quyunun içindəki suyun inanılmaz dərəcədə təmiz və mükəmməl dada malik olması ilə əlaqələndirilir. Ətrafda yaşayan insanlar isə bunu quyunun dibində gizlədilən qızıl xəzinəsi ilə bağlayırdılar. Qızıl quyu evi ilk öncə İmperator II Rudolfa məxsus idi. Evin əsas fasadı Karl körpüsünə baxır. Bina İntibah dövrünə aid olmasına baxmayaraq, onun əsas fasadı barok üslubunda bəzədilmişdi. Qızıl quyu evini həmçinin Qırmızı kürsü evi də adlandırırlar.